Eskişehirli tanınmış iş adamı Necdet ALPATA, 1959 yılında başladığı ticari faaliyetlerini geniş bir zemine yaymayı başardı ve gıda mamulleri ile tütün ürünlerinin pazarlama ve dağıtımı, otomotiv, bilişim, sigortacılık, havacılık ve savunma sanayi sektörlerinde faaliyet gösteren 6 firmayla ALPATA Grubunu ortaya çıkardı.
Necdet ALPATA 2008 yılında vefat etti.
Merhum Necdet Bey’in oğlu Tuncer ALPATA (Hâlihazırda ALP Havacılık Yönetim Kurulu Başkanı) ile hem yurt içi hem de yurt dışı fuarlarda birkaç kez görüşme imkânım oldu.
Bu görüşmelerin hepsinde birlikte çay, kahve içip sohbet etme, bazılarında ise röportaj da yapma fırsatı bulmuştum.
Tuncer Bey’le 2008 Kasımında Ankara’da düzenlenen bir törende yine karşılaştık.
ALP Havacılık, bu törende Müşterek Taarruz Uçağı (JSF) Pratt&Whitney F135 Motoru için ürettiği ve motorun en önemli aksamlarından biri olan yüksek devirli/uçuş kritik Fan Rotor Rear Hub’ı bu törenle Pratt&Whitney’e teslim etti.
Fan Rotor Rear Hub, üzerinde IBR teknolojisi ile üretilen fan rotorlarının sıralandığı ve dişli ucundan motor ana şaftına bağlanan, en üst uçuş kritik niteliklere sahip, dakikada 10.000 devirle dönerek fanların hareketini sağlayan titanyum bir aksam.
Motorun çok kritik unsurlarından biri.
Bu ürün, aynı zamanda Türkiye’den JSF motoru için yapılan ilk teslimat özelliğini taşıyordu.
ALP Havacılığın Eskişehir’deki tesislerini daha önce iki kez ziyaret etmiştim.
Kısmette bir kez daha ziyaret etmek varmış.
Savunma sektör basınındaki arkadaşlarımla birlikte bir kez daha ALP Havacılığın konuğu olduk Eskişehir’de.
Ankara’dan Eskişehir’e giderken, 27 yıl TAI’de (Şimdiki TUSAŞ) görev yapıp 2013’te emekli olan ve daha sonra ALP’e katılan, havacılık endüstrisinin duayen isimlerinden çok değerli ağabeyimiz Yılmaz Güldoğan da bizlere eşlik etti.
Yılmaz Ağabey, hâlihazırda ALPTEKNİK Havacılık Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı ve ALP Havacılık Ankara Koordinatörlüğü görevlerini yürütüyor.
Bize eşlik eden bir diğer isim ise Alp Havacılık Milli Programlar Müdürü Ahmet Cihan Albayrak oldu.
Fabrikaya ulaştığımızda her zamanki zarafetiyle ALP Havacılık Kurumsal İletişim Müdürü Melek Akdoğan ve kendisiyle tanışmaktan büyük memnuniyet duyduğumuz Kurumsal İletişim Lideri Burak Çan karşıladı bizleri.
Hep birlikte Necdet ALPATA Toplantı Salonuna geçtik.
Kısa bir dinlenmenin ardından Yılmaz Güldoğan ağabeyimiz ile Mühendislik ve Tasarım Direktörü Atilla Kaya ve Milli Programlar Müdürü Ahmet Cihan Albayrak yürüttükleri çalışmalar hakkında bilgilendirdi bizleri.
Peki, ALP Havacılık neler üretiyor, ne gibi çalışmalar yapıyor?
1998 yılında Türkiye’de askeri havacılığın merkezi olarak kabul edilen Eskişehir’de kurulan ALP Havacılık, Türk havacılık endüstrisinin iki merkezinden biri olma özelliğini taşıyor.
ALP Havacılık, Amerikan Sikorsky firmasının ortak girişim şirketi.
Sikorsky ile bağlantı, sadece yönetim kurulu seviyesinde.
Tüm mühendislik ve yönetim kadrosu Türk ve tüm operasyonlar bu kadro ile gerçekleştiriliyor.
Yılmaz Güldoğan ağabeyin daha önce Genel Müdürü olduğu ve hâlihazırda Hüseyin Arıkan’ın Genel Müdürlük görevini yürüttüğü ALP Teknik Havacılık, yakın coğrafyada ve Türk Cumhuriyetlerinde Sikorsky firmasının yetkili distribütörü.
Distribütörlük kapsamında ilgi hava araçları için yedek parça temin ediyor.
Uluslararası BLACKHAWK ve SEAHAWK helikopter aktarım sistemlerinin nitelikli tedarikçisi olan firma, Türkiye’nin tüm havacılık ve uzay ihracatının yaklaşık %20’sine katkıda bulunuyor.
ALP havacılık, Türkiye’nin üçüncü büyük havacılık ihracatçısı konumunda.
Firma, kendisini ve hedeflerini ifade ederken, şu hususların altını çiziyor:
- ALP Havacılık, havacılık ve uzay endüstrisindeki tasarım ve üretim yeteneğiyle,
- Tasarım, imalat, bakım ve satış sonrası hizmetler gibi kritik alanlarda dünya standartlarını aşan tasarım ve üretim yeteneğiyle, sektörü öngörülebilir geleceğin çok ötesine taşımayı hedefliyor.
ALP Havacılık, tek lokasyonda “ürün bazlı” dört modern tesise sahip.
50.000 m² modern ve tamamen klimalı üretim alanına sahip olan bu tesislerde şu anda 1250’nin üzerinde kalifiye personel görev yapıyor.
Burada hemen bir bilgi verelim; firma hâlihazırda yeni personel alımı yapıyor.
Yaklaşık 100 kişi alınacak ve personel sayısı Aralık ayı itibarıyla 1350 civarında olacak.
Titanyum, alüminyum, çelik, paslanmaz çelik, bakır alaşımları ve süper alaşımların işlenmesi konusunda geniş tecrübeye sahip firma,
- Helikopter Dinamik Parça ve Montajları,
- Helikopter Kuyruk Rotor Tahrik Mili Sistemi (TRDS) Parça ve Montajları,
- Dinamik ve Statik Motor ve APU Parçaları,
- İniş Takımı Parçaları ve Montajları,
- Uçaklar için Yapısal Parçalar ve Montajlar,
- Hidrolik ve Yakıt Sistemleri Boru Montajları yapıyor.
ALP Havacılık, NADCAP onaylı 100’e yakın özel proses kabiliyeti ile dünyada rekabetçi bir konumda ve firmanın müşterileri arasında Sikorsky, Pratt&Whitney, Pratt&Whitney Canada, Lockheed Martin, Collins Aerospace, Honeywell, Boeing, Hamilton Sundstrand, Heroux Devtek, Mecaer, CESA, Universal Alloy gibi dünya devi havacılık firmaları var.
Firmanın cirosunun %90’ı aşan bölümü ihracattan elde ediliyor.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii TUSAŞ ile yakın çalışma içinde olan firma, TEI (TUSAŞ Motor Sanayii) ve ASELSAN’la da teşrikimesai (birlikte çalışma) yapıyor.
ALP Havacılık, döner kanatlı sınıfında yoğun olarak Sikorsky S-70 (BLACKHAWK/SEAHAWK), CH-47, CH-53, S-76 gibi platformlar için parça üretiyor.
TUSAŞ’ın ana yüklenici olduğu Türk Genel Maksat Helikopter Projesi (T-70) kapsamında oldukça ciddi iş payına sahip olan firma aynı zamanda bu projeyle çok önemli yetenekler kazandı.
Bu yetenekler, milli programlar kapsamında özgün projeler geliştikçe GÖKBEY, Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri, Milli Muharip Uçak Kaan gibi platformlarda da Ana Yükleniciler TUSAŞ ve TEI’ın hizmetinde olacak.
Yılmaz Güldoğan, “TAI, TEI ve ASELSAN gibi ana yüklenicilerin hizmetinde olmaktan ve onların her zaman gurur kaynağımız olan yerli ve milli projelerinde ürün ve alt bileşen sağlamaktan büyük bir memnuniyet duyuyoruz.” diyerek, bunun hem ALP Havacılık hem de ALP Havacılık çalışanları için ayrı bir gurur kaynağı olduğunu ifade etti.
Firma, MMU Kaan için Altınay bünyesindeki TAAC’ın Alt Yüklenicisi olarak iniş takımı bileşenleri üretiyor.
Bu bileşenler arasında yer alan iniş takımları detay seviyesi, talaşlı imalatı, özel prosesi, alt montaj ve testleri yapılarak teslim ediliyor.
Yine Sikorsky S-70 ve T-70 için üretilen bütün komponentler, doğrudan ilgili firmalara teslim ediliyor.
Doğrudan teslim edilen bu bileşenler arasında yer alan iniş takımları, detay seviyesi, talaşlı imalatı, özel prosesi ve montajı/testiyle direkt montajı yapılacak ürün olarak teslim ediliyor.
Yine dişli kutularını (transmisyon) üreten firma, detay seviyede dişlilerin imalatını, montajını ve testini kendisi yapıyor.
Helikopterde üç transmisyon bulunuyor.
Ana transmisyon ortada yer alıyor.
Ayrıca ara transmisyon ve kuyruk transmisyonu da var ve bunların hepsi ALP Havacılıkta üretilebiliyor.
Sikorsky’nin ana transmisyonu (ana dişli kutusu) ABD dışında sadece Türkiye’de, ALP Havacılıkta üretiliyor.
Test merkezinde, her bir ürünün helikopter koşullarında her ürünün 45 dakika boyunca dayanıklılık testleri yapılıyor.
Örneğin, hiç yağı kalmayan bir transmisyonun, helikopteri 35 dakika daha havada tutabilmesi gerekiyor.
Böyle bir test merkezinin dünyada sadece üç ülkede; ABD, Birleşik Arap Emirlikleri ve Türkiye’de (ALP Havacılıkta) olduğu belirtiliyor.
ALP Havacılık, JSF F-35 projesinde Pratt&Whitney ile birlikte motor kısmında çok ciddi bir iş payına sahipti.
Firmanın F-35 için motor bileşenleri üretimi, ABD’nin Türkiye’ye uyguladığı CAATSA yaptırımları çerçevesinde durdu.
Aslında bu yaptırımlar çok önce başlamıştı ancak Türkiye’de üretilen bileşenler çok nitelikli olduğu için Pratt&Whitney’in kendi imkânlarıyla tedarik etmeye çalıştığı bu ürünler için alternatif kaynak yaratılmadı ve P&W, bileşenleri 2022 ağustosuna kadar ALP Havacılıktan almaya devam etti.
Son ürün, geçen yıl ağustos ayında teslim edildi.
ALP Havacılık, F-22 savaş uçağına ABD dışında bileşen üreten tek firma olma özelliğini de taşıyor ve B2 bombardıman uçakları için de ürün veriyor.
Firma son yıllarda ticari platformlara ağırlık vermeye başladı.
Havacılık için gerekli tüm sertifikalara sahip olan ALP Havacılık, BOEING firmasının birinci seviyedeki tedarikçileriyle yoğun iş birliği yapıyor.
Tam bu noktada Yılmaz Güldoğan, “Dünyada havada uçan her uçakta mutlaka ALP Havacılığın bir parçası var” bilgisini ekledi.
Uzunca bir bilgilendirmenin ardından tesisleri gezdik ve ürünleri inceledik.
Tesislerde, endüstri 4.0 uygulamaları, endüstriyel robotlar ve insansız taşıma araçları da kullanılıyor.
“Esnek Üretim Hattında” yüklemeleri robotlar ve taşıyıcı araçlar yapıyor.
Tezgahlarda gözlem amaçlı bir personel de bulunuyor.
ALP Havacılık, onaylı bir Ar-Ge Merkezi.
Nikel alaşımların işlenmesi için özel olarak geliştirilen ve patent altına alınan seramik kesiciler sayesinde klasik üretim yöntemlerine göre %40 maliyet avantajı sağlanıyor.
Ayrıca çok daha dayanıklı olan ürünler ortaya konuyor.
Şirket bünyesinde üretilen bu kesici takımlar aynı zamanda ticarileştirildi ve ilk ihracat geçen hafta İtalya’ya yapıldı.
Haberin başlığı için “Türkiye’nin ALP”leri ifadesini kullandık.
Gerçekten de ALP Havacılık ve ALP Teknik Havacılık, Türkiye’de havacılık alanında çok önemli zirveler anlamına geliyor.
