Savunma Sanayii Başkanlığı, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii TUSAŞ tarafından üretilen bir adet T129 Atak helikopterinin daha Kara Kuvvetleri Komutanlığına teslim edildiğini açıkladı.
Başkanlıktan yapılan açıklamada, “Güvenlik güçlerimizin gökyüzündeki hakimiyetini artırıyoruz. Son olarak Kara Kuvvetleri Komutanlığımıza bir T129 ATAK Helikopteri daha teslim ettik.” denildi.
T129 ATAK Helikopteri projesi, Türk Silahlı Kuvvetlerinin taarruz, taktik keşif helikopteri ihtiyacını karşılamak amacıyla başlatıldı.
Proje kapsamında 24 Haziran 2008 tarihinde, İtalyan-İngiliz ortaklığı Agusta-Westland firması ile sözleşme imzalandı.
TUSAŞ tesislerindeki törene, dönemin başbakanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan de katıldı.
TUSAŞ, ana yüklenici olarak platform geliştirme, sistem entegrasyonu, test ve doğrulama, seri üretim ve ömür devri lojistik desteği sorumluluğunu üstlendi.
T129 ATAK Helikopterinin görev ve silah sistemleri, Türk Silahlı Kuvvetlerinin harekat ihtiyaçları doğrultusunda, milli imkân ve kabiliyetler ile geliştirildi.
Helikopterin performansı, zorlu “Sıcak hava-yüksek irtifa” görevleri için optimize edildi.
İtalya’da üretilen ilk helikopter, ilk uçuşunu 28 Eylül 2009 tarihinde Milano Vergiate’deki AgustaWestland tesislerinde yaptı.
Daha sonra TUSAŞ tesislerinde üretilen ilk helikopter ise ilk uçuşunu 17 Ağustos 2011’de gerçekleştirdi.
Test ve kalifikasyon süreçlerinin ardından Kara Kuvvetleri Komutanlığına ilk üç helikopterin teslimatı, 10 Haziran 2014 tarihinde Ankara’daki Kara Havacılık Komutanlığında düzenlenen törenle yapıldı.
T129 Atak, gece ve gündüz koşullarında yüksek manevra ve performans kabiliyeti ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin operasyonlarında etkin bir şekilde görev yapıyor.
ATAK Programı kapsamında, Türk Kara Kuvvetleri’ne 59’u kesin 32’si opsiyonel toplam 91 adet, İçişleri Bakanlığı’na 24’ü kesin 3’ü opsiyonel toplam 27 adet, Pakistan Kara Kuvvetlerine 30 adet, Filipinler Hava Kuvvetleri’ne 6 adet T129 ATAK Helikopteri teslim edilecek.
Türkiye’nin taarruz, taktik keşif helikopteri üretme çalışmaları 90’lı yıllara kadar uzanıyor.
Kara Kuvvetleri Komutanlığının taarruz, taktik keşif helikopteri ihtiyacının karşılanması amacıyla ATAK Projesi’ne ilişkin birinci ihale Savunma Sanayii İcra Komitesinin 7 Ekim 1996 tarih ve 96/3 kararıyla başlatıldı.
Üretici firmalara ise 30 Mayıs 1997’de teklife çağrı dosyası yayınlandı.
İhale kapsamında Aralık 1998’de İtalya’dan Agusta, Amerika Birleşik Devletleri’nden Bell Textron ve Boeing, Fransa’dan Eurocopter ve Rusya Federasyonu’ndan KAMOV firmaları teklif verdi.
6 Mart 2000 tarihinde yapılan Savunma Sanayii İcra Komitesi toplantısında, İtalyan Agusta (A129 Mangusta), Amerikan Bell Textron (AH-1Z King Cobra) ve Rusya Federasyonu’nun KAMOV (KA-52 Erdoğan) firmaları kısa listeye kaldı.
Kısa listeye kalan firmalardan alınan iyileştirilmiş tekliflerin değerlendirilmesi sonucunda alınan karar çerçevesinde, öncelikle Bell Textron firmasıyla (AH-1Z King Cobra helikopteri) sözleşme görüşmelerine başlanmasına; anlaşma sağlanamazsa KAMOV firmasıyla sözleşme görüşmelerine devam edilmesi hususunda Savunma Sanayii Müsteşarlığına (Başkanlığına) yetki verildi.
Bu arada TÜBİTAK-MAM, helikopterlerde kullanılacak milli görev bilgisayar yazılımını tamamlandı.
Bell Textron firmasıyla yapılan ve yaklaşık üç yıl süren görüşmeler sonucunda, firmanın kendi teklifinde yer alan taahhütlerini geri çekmesi, proje kapsamında Türkiye tarafından, üretilerek helikopterlere takılacak millî ekipmanların entegrasyonuna izin verilmeyeceğinin beyan edilmesi üzerine ihale 2004 yılında iptal edildi.
ATAK Projesi’ne ilişkin 1996 yılında başlatılan birinci ihalenin sekiz senelik bir sürede sonuç alınamaması üzerine iptal edilmesinin ardından 2005 yılında ikinci ihale açıldı.
Yeni açılan ihale kapsamında 10 Şubat 2005 tarihinde teklife çağrı dosyaları yayınlandı; 5 Aralık 2005 tarihinde AgustaWestland (İtalya), Denel (Güney Afrika), Eurocopter (Fransa) ve Rosoboronexport (Rusya) firmalarından teklifler alındı.
Yürütülen ihale ve teklif değerlendirmesi sonrasında 30 Mart 2007 tarihinde alınan Savunma Sanayii İcra Komitesi kararıyla TUSAŞ ana yükleniciliğinde İtalyan-İngiliz ortaklığı AgustaWestland Firmasıyla sözleşme imzalanmasına karar verildi.
İhaleye teklif veren helikopterlerin değerlendirilmesi, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Savunma Sanayii Müsteşarlığının pilot, mühendis, teknisyen ve ekonomistlerinin yer aldığı üç alt komisyondan oluşan bir teklif değerlendirme heyeti tarafından “Maliyet-etkinlik“, “İşletme-idame imkânları” ve “Garanti” kriterlerine göre yapıldı.
Kara Kuvvetleri Komutanlığı test pilotları hem birinci ihale hem de ikinci ihale sırasında, A-129 Mangusta helikopterleriyle elli saatin üzerinde uçuş yaptı.
İlk ihale sırasında, iç güvenlik şartlarının sağlanması amacıyla, Antalya’nın batısındaki dağlık arazide (Türkiye geneli tarandı ve en yüksek, en sıcak arazi kesiminin burası olduğu tespit edildi) 6 bin fitte ve 30 derecede sıcaklıkta, yeni motor ve tam görev yüküyle test edildi.
İptal edilen birinci projeden sonra testler ikinci kez İtalya’nın aynı şartları sağlayan arazi kesiminde, tam görev yükünde, Türk Silahlı Kuvvetleri pilotları tarafından tekrarlandı.
Bu testler sonucunda helikopterlerin Türk Kara Kuvvetlerinin harekât ihtiyacına cevap verebileceği anlaşıldı.
Üretim hattının Türkiye’de kurulacak ve Türk sanayisine en fazla katılım imkânı sağlayacak olması da Türkiye’nin şartlarına uygundu.
ASELSAN iş payı 700 milyon dolar, TUSAŞ’ın iş payı 556 milyon dolar olacaktı.
Helikopterlere, yazılımı tamamen millî olan görev bilgisayarları entegre edilecek; ROKETSAN üretimi güdümlü füzeler ile donatılacaktı.
AgustaWestland, en fazla offset taahhüdü (Türk sanayisine yaklaşık 1 milyar dolarlık iş potansiyeli), helikopterleri üçüncü ülkelere pazarlama hakkı ve kısa liste aşamasında en düşük fiyatı veren firma oldu.
T-129 ATAK helikopterleri üzerinde kullanılan CTS800-4A motoru, Amerikan Honeywell ve İngiliz Rolls Royce firmalarının ortak girişimi LHTEC firması tarafından Amerika’nın Comanche taarruz helikopter programı için geliştirildi ancak Comanche programı iptal edildi.
Motor, 75 bin saatlik komponent ve 15 bin saatlik geliştirme testinin ardından 1993 yılında Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi FAA tarafından sertifiye edildi.
