Mavi Vatan’ı güvende tutmak, o sulardaki “yüzen balıktan haberdar olmak”tan geçiyor.
Karadeniz, Akdeniz ve Ege Denizi askeri hareketliliğin sık yaşandığı ve dünyanın gündeminde olan alanlar.
Bölgede birçok ülkenin yüzer unsuru bulunuyor ve bu unsurların her birinin, bağlı oldukları ülkenin çıkarlarıyla ilgili önemli görevleri var.
Bu durumda üç denize de kıyısı olan Türkiye, buraları dikkatle izlemek ve neler yaşandığından haberdar olmak zorunda.
İşte tam bu noktada, son derece gelişmiş platform, silah sistemleri ve elektronik sistemler ön plana çıkıyor.
Yerli teknoloji, özellikle yazılımlar anlamında bu denizlerde çıkarlarını korumaya çalışan ülkeye “daha bağımsız” mücadele şansı veriyor.
MOBİL VE ETKİN ÇÖZÜMLER ASELSAN’DAN
Türk Donanması bağlısı denizaltılarda, Türkiye’nin en büyük ve öncü savunma sanayi firması ASELSAN üretimi ASİST Denizaltı Intersept Sonar Sistemi kullanılıyor.
ASİST, 1 kHz – 100 kHz frekans aralığındaki aktif akustik sinyalleri tespit, analiz ve takip edebilen; sinyal özelliklerini çıkarabilen ve benzer sinyalleri gruplandırabilen bir sonar sistemi.
ASİST, frekans uzamında ayrılabilen en az dört adet sinyali eş zamanlı olarak tespit ve analiz edebiliyor.
Sistem, sinyalin algılanma/teşhis zamanı, sinyalin nisbi/hakiki kerterizi, sinyalin frekansı, sinyalin seviyesi, sinyalin uzunluğu, sinyalin tekrarlama periyodu (tekrarlanan sinyaller için) ve sinyalin modu gibi unsurları ortaya çıkarabiliyor.
Cihaz içi test (CİT) özelliği ve tespitleri kaydetme özelliği ile kullanıcıya kolaylık sunan sistem, kayıtlı verilerin taşınabilmesine de imkân sağlıyor.
ASELSAN’ın ASELBUOY Pasif Yönlü Sonobuoy sistemi ise deniz karakol uçakları ya da su üstü gemilerden atılabilecek şekilde tasarlandı.
NATO A-boyutunda pasif yönlü bir Sonobuoy olan sistem denizaltıların tespiti amacı ile kullanılıyor.
ASELBUOY iki farklı çalışma derinliğinde, yatay düzlemde, yönlü akustik bilgi topluyor ve bu bilgileri VHF frekansında anlık olarak hava ve su üstü platformlara iletiyor.
96 farklı VHF kanalı (136 Mhz – 173.5 Mhz) ile çalışabilen sistem 5 – 2400 Hz frekans bandında yönlü akustik bilgi topluyor.
0.5, 1, 2, 4 ya da 8 saat çalışma süresi ile üstleneceği görevlerin gerektirdiği koşullara uygun olarak ayarlanabiliyor.
Programlanan çalışma süresi sonuna gelindiğinde ise sarf edilebilir bir sistem olan Sonobuoy kendi kendini batırabiliyor.
ASELSAN, FERSAH Karinaya Monteli Denizaltı Savunma Harbi (DSH) Sonar Sistemi ile savaş gemilerinin ihtiyacını önemli ölçüde karşılıyor.
FERSAH, aktif/pasif olarak orta frekans bandında çalışan bir sonar olup birincil görevi Denizaltı Savunma Harbi (DSH) ihtiyaçlarını sağlamak.
Sistem, DSH’ye ek olarak mayın benzeri objelerden sakınma moduna da sahip.
ASELSAN FERSAH Karinaya Monteli DSH Sonarı, aktif modda denizaltı ve mayın benzeri tehditleri; pasif modda ise denizaltı, su üstü gemisi ve torpido gibi tehditleri tespit, analiz ve takip edebiliyor.
FERSAH, 32 hedefi aktif modda tespit ve takip edebilme, 8 hedefi pasif modda tespit ve takip edebilme kabiliyetlerine sahip.
Aktif sonar frekansları 6.7 kHz, 7.5 kHz ve 8.4 kHz olan sistemin pasif sonar frekans bandı 3 kHz-12 kHz aralığında.
MATESS ise ASELSAN tarafından, gemi seyir güvenliğini sağlamak amacıyla yüksek güvenilirlikte geliştirilen, su altındaki cisimlerin otomatik tespit, konumlandırma ve sınıflandırılması yeteneklerine sahip Mayın Tespit ve Sakınma Sonarı.
Dip mayını tespiti, demirli mayın tespiti, dalgıç tespiti ve mayın ve mayın benzeri nesneleri otomatik tespit kabiliyeti ile üstlendiği görevleri başarıyla yerine getiren sistem, otomatik hedef tespit alarmı ve yüksek tespit performansı ile yüksek başarı oranına sahip.
Sistemin değişen ortam ve hedef koşullarına uygun olarak ayarlanabilir kaynak seviyesi, pals uzunluğu ve pals tipi görevlerin gerektirdiği koşullara uygun olabilmesine imkân sunuyor.
ENGİN DENİZLER “KOÇ” İLE DİZGİNLENİYOR
Koç Holding bünyesindeki Koç Bilgi ve Savunma Teknolojileri A.Ş. tarafından geliştirilen özgün çözümler ile Türkiye’nin sonar sistemlerindeki özgün sistem çeşitliliği artıyor.
Koç Bilgi ve Savunma Teknolojileri A.Ş. tarafından geliştirilen Akustik İzleme ve Yakalama Sistemi, denizaltıların acil sonar beacon sinyallerini 360 dereceden alabilen bir transdüsere (bir enerji biçimini başka enerji biçimlerine dönüştüren cihaz) ve alınan sinyalleri kerteriz bilgisi olarak sergileyen monitöre sahip pasif bir sonar.
Sonar, taşınabilir özelliğe sahip ve talep edilen kadar inebilen akustik başlık ile katman altında kalabilen sinyalleri tespit etme imkânı sağlıyor.
Çoklu noktalardan sinyal tespiti sonrası, kestirim ile konum tespit imkânına da sahip olan sistem, programlanabilir arayüzü sayesinde farklı sinyal tiplerini de sınıflandırma kabiliyeti ile donatıldı.
Azami operasyon derinliği 50 metre olan sistemin tespit frekans aralığı 5kHz ilâ 45kHz iken tespit mesafesi 10 metre ilâ 9000 metre.
Yine Koç Bilgi ve Savunma Teknolojilerinin geliştirdiği Dalgıç Tespit Sonarı (DTS) Otomatik hedef tespit, izleme ve sınıflandırma işlemi yapabilen, operatörün ihtiyacı olan bilgiyi konsol arayüzü üzerinden veren, yüksek frekanslı sonar uygulaması.
DTS ile sahilde konuşlu stratejik ve ekonomik değeri yüksek tesislere, limanlara, petrol platformlarına yönelik her türlü saldırıya karşı (yüzücü, dalgıç, dalgıç intikal vasıtaları ve otonom/insansız su altı araçları gibi unsurlarla su altından düzenlenebilecek saldırılar) keşif ve gözetleme yapılarak erken ihbar imkânı elde ediliyor.
Merkez frekansı 60KHz ilâ 70KHz olan sonar sisteminin bant genişliği 2KHz ilâ 20KHz.
Sistem, Ağ Merkezli Harp ve Anayurt Güvenliğinin etkin bir elemanı.
Denizaltılardaki acil durumlarda suyla otomatik aktive olup tehlike pingeri olarak çalışan ve sonar sinyali yayan Koç Bilgi ve Savunma Teknolojileri menşeli Sonar Beacon Sistemi ile de denizaltılarda yaşanan olası bir soruna karşı hızlı müdahale/yardım çağrısı sağlanıyor.
Beacon, bir denizaltının kaza/kırım anında yerini çevredeki gemilere ve hassas olarak kurtarma gemisine bildiriyor ve bu açıdan hayati öneme sahip.
Bu maksatla geliştirilen Sonar Beacon Sistemi STANAG1298 ve STANAG 1382 ile uyumlu.
Sonar 9 KHz düşük frekans, 37,5 KHz yüksek frekansında otomatik veya manuel olarak transmisyon yapan bir sistem.
Sonar Beacon, düşük frekanslı transmisyonla çok uzun menzillerden, yüksek frekanslı transmisyonla da yakın mesafeden, bulunduğu yerin yüksek hassasiyetle tespit edilebilmesini sağlar.
Denizaltının güç sisteminden bağımsız olarak çalışan sonar sisteminin bataryasını, kullanılmadığı takdirde 5 yıl boyunca değiştirmek gerekmiyor.
DALGIÇ TESPİTİ İÇİN ARMELSAN ÇÖZÜMÜ
Aras-2023, ARMELSAN tarafından geliştirilen portatif dalgıç tespit sonarıdır.
Sistem hem liman hem de demirleme anında su altı tehditlerine yönelik algılama, izleme ve sınıflandırma işlemlerini otomatik olarak gerçekleştirir.
Bu amaçlar için tasarlanan sistem, kontrol ünitesi, sinyal işleme ünitesi ve sualtı ünitesinden oluşuyor.
Aras-2023, iki kişi tarafından kolayca taşınabilirken mobil vinç ile hızlı ve basit bir şekilde konuşlandırılabiliyor.
70 kHz çalışma frekansına sahip sonarın dalma derinliği 5 ilâ 50 metre ve HFM transmisyon sinyal tipinde.
MİLGEM’LERİN SU ALTINDAKİ GÖZÜ METEKSAN SAVUNMA
MİLGEM ile birlikte bir sonar sisteminin milli olarak geliştirilmesi faaliyetlerine TÜBİTAK ve Deniz Kuvvetleri Araştırma Merkezi Komutanlığı (ARMERKOM) tarafından Temmuz 2006 tarihinde başlandı.
Geliştirilen sonar sistemi Meteksan Savunma tarafından sanayileştirildi ve YAKAMOS Karinaya Monteli Sonar Sistemi ortaya çıktı.
YAKAMOS, TCG Heybeliada, TCG Büyükada ve TCG Burgazada korvetinde başarıyla kullanılıyor.
MİLGEM Projesi’nin devamı olan İ-Sınıfı Fırkateyn ve TF-2000 Hava Savunma Harbi Fırkateyni projeleri için de ürün yaşam döngüsü içinde iyileştirme ve geliştirme çalışmalarına devam ediliyor.
Sistem, denizaltı savunma harbi, denizaltı harbi, mayın harbinin ve torpido savunmasının algılayıcı bileşeni olma özelliğini taşıyor.
Bu özellikleri ile tehdit/hedef tespit, konum belirleme, takip, sınıflandırma, savunma ve hücum geliştirme maksatları ile kullanılan YAKAMOS, korvet ve fırkateynler başta olmak üzere tüm muharip su üstü gemileri için uygun.
Sonar sistemlerinin incelendiği ve dünyadaki diğer firmaların çözümlerinden bahsedildiği SONAR SİSTEMLERİ-1: GÖRÜLEMEYENİ DUYARAK TANIYAN TEKNOLOJİ yazısına ulaşmak tıklayın.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
- AMETEK Electronic Components And Packaging, Towed Array Sonar: Uses and Design Challenges
- Biomimetic Sonar System Performing Spectrum-Based Localization, JONAS REIJNIERS, HERBERT PEREMANS, January 2008
- Defence Pakistan, Sonars, 14 December 2016
- Digital Sonar Design in Underwater Acoustics: Principles and Applications, PROF. QIHU LI
- Forecast International, SQR-19 TACTAS – Archived 11/2003
- https://en.wikipedia.org/wiki/Sonar
- https://www.dzkk.tsk.tr/data/guncelduyuru/175/1.pdf
- Lakebed Characterization Using Side-Scan Data For Investigating The Latest Lake Superior Coastal Environment Conditions, SALİH KÜLÜNK, January 2017
- Underwater Acoustics, WILLIAM A. KUPERMAN, PHILIPPE ROUX, January 2014
- United States Patent, Number 5,025,423, 18 June 1991
- Naval Applications Of Elastomers, C. M. ROLAND
- Navytribe, S9165-AF-MMA-010, AN/SQS-56 Sonar Rubber Dome And Sonar Composite Dome For FFG 7 Clas Vessels, 07 November 2005
- Military Analysis Network, AN/SQR-19 Tactical Towed Array SONAR (TACTAS)
- Modernization Of ASW Sonar SQS-56 At Gdansk University Of Technology, JACEK MARSZAL, JAN SCHMIDT, ROMAN SALAMON, LECH KILIAN, ALEKSANDRA RAGANOWICZ, KRZYSZTOF ZACHARIASZ, ZAWISZA OSTROWSKI, ANDRZEJ JEDEL, MARIUSZ RUDNICKI, TOMASZ SIDORKO, ALEKSANDER SCHMIDT, WOJCIECH LEĝNIAK
- Su Altı Akustik Dalga Yayılımı & Sonar Sistemler, DR. SERKAN AKSOY
- The Food and Agriculture Organization, Principles Of The Use Of The Sonar System For Fish Biomass Estimates
- The Office Of The Director Operational Test And Evaluation, FY16 Navy Programs, AN/BQQ-10 Acoustic Rapid Commercial Off-the-Shelf Insertion (A-RCI) Sonar
- The PEW, Advanced Sonar Technology Helps NOAA Count Anchovy
