Sınırdaki Gözümüz: Meteksan Savunma
Radar teknolojileri konusunda ülkemizi bir adım öteye taşıyacağının sinyallerini veren ve özellikle T 129 Atak helikopterine entegre edilen MİLDAR projesini başarıyla yerine getiren Meteksan Savunma, yalnızca radar teknolojileri ile sınırlı kalmıyor.
“Haberleşme sistemleri, platform simülatörleri, algılayıcı sistemler ve sualtı akustik sistemler olmak üzere 4 ayrı faaliyet alanında projelerine devam eden Meteksan Savunma, hayata geçirdiği projeler ile kara, hava, deniz ayırt etmeksizin TSK’nın deyim yerindeyse gözü kulağı olmuş durumda.”
Meteksan Savunma’nın Uluslararası Satış ve Kurumsal İtibar Yöneticisi pozisyonunda bulunan Burak Akbaş ile olan röportajımızın detaylarını vermeden önce, bizlere değerli vaktinden fedakarlık ederek zaman ayırdığı için teşekkürü borç biliriz.
Röportajımız kapsamında Burak Bey’e yönelttiğimiz ilk soru; “Meteksan Savunma ve amaçlarından bahseder misiniz?” oldu. Sorumuza yanıt olarak ise şu cevabı aldık:
– Meteksan Savunma 2006 yılında Bilkent Holding bünyesinde faaliyet gösteren yüksek teknoloji şirketlerinin savunma sanayisine yönelik proje ve aktivitelerini tek bir çatıda birleştirmek ve koordine etmek amacıyla kuruldu.
“Türkiye’nin milli gemi, helikopter, insansız hava aracı gibi platform projelerinde, tanksavar ve hava savunma füze sistemleri geliştirilmesi gibi birçok kritik projede görev alıyoruz. Helikopterler ve İHA’lar için radar sistemleri, çevre gözetleme radarları, altimetreler, füze sistemlerinin veri bağları, sonar sistemleri, su altı erken uyarı ve haberleşme sistemleri, eğitim simülatörleri, Meteksan Savunma’nın geliştirdiği başlıca özgün ve milli ürünler.”
Milli Radarla Bir Adım İleri
Şirketin amaçlarından ve faaliyet alanlarından bahsettikten sonra, Meteksan Savunma’nın deyim yerindeyse gözde ürünlerinden olan MİLDAR hakkında birkaç genel bilgi vermek ve röportajımızdaki yeri üzerinde durmak doğru olacaktır.
MİLDAR; milimetre dalga bandında çalışan, çok fonksiyonlu, düşük hacim ve ağırlığa sahip bir radar sistemi olup helikopter ve İHA’larda kullanılacaktır. Nitekim gündemi az çok takip edenlerin bileceği gibi son dönemde MİLDAR’ın T-129 ATAK helikopterinde entegre edileceği bölge ile ilgili tartışmalar ve iddialar devam ediliyor.
ATAK helikopterleri için kabulü tanımlanan MİLDAR radarlarıyla ilgili röportajımızda “MİLDAR’ın Atak’ta pervane üstüne entegresi söz konusu mu? Atak’taki mevcut yeri sorun oluşturuyor mu ve üretici firma olan Meteksan’ın bu konudaki görüşleri neler?” sorusuna yer verdik.
Burak Bey, MİLDAR ve Atak entegrasyonu üzerine yönelttiğimiz sorunun cevabı olarak şu ifadeleri kullandı;
“Pratik entegre edilebilmesi ve maliyetinin düşük olması sebebiyle proje kapsamında testler için MİLDAR’ın montajının yapılacağı yer kanat altı olarak belirlendi. Tabi burada kanat altı nihai yer değildi. MİLDAR’ın Atak için nihai yerinin imzalanacak sözleşme aşamasında netleşecek ve TAİ-Kara Kuvvetleri Komutanlığı-Savunma Sanayi Müsteşarlığı bir araya gelerek bunun kararını verecek.”
MİLDAR’ın işleviyle ilgili dikkat çekilmesi gereken bir nokta var ki radarın yerinin tartışıldığı bu dönemde bence gözlerden kaçıyor. Bu kapsamda özellikle birlikte uçuş yapan Atak helikopterlerinin her birine MİLDAR entegrasyonuna gerek olmadığı ve tek bir helikopterde radar olur ise beraber uçtuğu diğer helikopterlere veri aktarabileceği unutulmamalıdır. Dolayısıyla her helikopterde radar ihtiyacı olmayacağından radarın kanat altına montajının yapılması tüm helikopterlerde silah yükünü azaltmaz ve bu göz önünde bulundurulduğunda ilk aşamada radarın entegre edilmesi için kanatın uygun bir yer olduğu görülebilir.
Tabi MİLDAR ile ilgili sorularımız yalnızca Atak helikopterine olan entegrasyonu ile sınırlı kalmadı. “Radarın Sikorsky ve Kobra helikopterlerine entegresi söz konusu mu?” ve “İHA MİLDAR çalışmalar ne durumda, projenin işleyiş sürecinden birkaç cümle ile bahseder misiniz?” sorularını da Burak Bey’e yönelttik ve kendisinden ülkemiz radar teknolojilerini yakından ilgilendirecek olan oldukça önemli cevaplar aldık.
– Öncelikli olarak MİLDAR’ın Sikorsky ve Kobra helikopterlerine entegre edilebileceğini belirtmem gerekir. Daha önce de söylediğim gibi; MİLDAR, işlevsel olmasının yanında sahip olduğu tasarımsal özellikler ile kısa sürede montaj edilebilir ya da sökülebilir bir radar sistemi.
“İHA MİLDAR ise geliştirdiğimiz küçük hacim ve düşük ağırlığa sahip bir sistem. Birkaç ay içerisinde kritik tasarım sürecinin sonuna geleceğiz ve İHA MİLDAR temel olarak taktik seviye İHA’ları hedefleyecek. Elektro-Optik sensörlerin kısa kaldığı operasyonel şartlarda taktik seviye İHA’larda kullanılabilecek küçüklükte radar sistemlerinin keşif gözetleme operasyonlarının başarısı üzerinde sağlayacağı etki şüphesiz büyük olacaktır.”
UMTAS, OMTAS ve HİSAR Projeleri
Türk radar teknolojisinin bir adım öteye taşıyacağına inandığımız MİLDAR radarı ile ilgili yeterli bilgi edindikten sonra 100’ün üzerinde yerli çözüm ortağının yer aldığı Hisar hava savunma füzelerinde Meteksan’ın rolü üzerine bilgi aldık.
Konuyla ilgili yönelttiğimiz “Hisar hava savunma füzeleri için geliştirdiğiniz sistemlerden bahseder misiniz? Projede yer alan çözüm ortaklarının sayısının bir hayli fazla olması iletişim zorluğu gibi problemler ortaya çıkartıyor mu?” sorusuna Burak Bey şu şekilde yanıt verdi:
– Hava savunma sistem projeleri başta olmak üzere ülkemizde geliştirilen akıllı mühimmat projeleri de dahil tüm füze projelerinde veri bağları çözümlerini sağlıyoruz.
2009 yılında ilk olarak UMTAS Projesi ile füze sistemlerinin veri bağı birimlerinin milli olarak geliştirilmesi amaçlandı ve bu görev Meteksan Savunma’ya verildi. UMTAS projesinin başarısının ardından yine Meteksan Savunma OMTAS projesinde de görevlendirildi. UMTAS ve OMTAS projelerinde gerçekleştirilen başarılı RF veri bağı geliştirme çalışmalarından sonra, Meteksan Savunma 2013 yılında Alçak İrtifa ve Orta İrtifa Hava Savunma Füze sistemleri (HİSAR) Veri Bağı Geliştirme projelerini de imzaladı.
HİSAR projesi ile UMTAS/OMTAS projelerinde geliştirilen, elektronik harp korumalı olarak zorlu taktik saha koşullarında çalışabilen noktadan noktaya veri bağları, bir üst teknolojik seviyeye çıkartılarak, daha uzun menzillerde aynı anda birden fazla füzeye bağlantı sağlayarak noktadan çok noktaya güvenli veri aktarımını gerçekleştirebilen bir yapıya dönüştürüldü.
Mevcut durumsa veri bağı için entegrasyon çalışmaları devam ediyor. Bildiğiniz gibi HİSAR yaklaşık olarak 2021 yılında tamamlanacak. Biz ana yükleniciler ile çalışıyoruz, sözleşme imzaladığımız kurum Aselsan. Füze Roketsan sorumluluğunda olduğu için Roketsan ile de birlikte yürüttüğümüz çalışmalar var. Gönül rahatlığı ile ifade edebilirim ki hem Aselsan hem Roketsan ile çok uyumlu ve koordineli bir çalışma yürütüyoruz.
Türkiye’den Umman’a Eğitim Simülasyonları
İlk paragraflarda da belirtiği gibi Meteksan Savunma 4 farklı sahada faaliyetlerine devam ediyor ve bunlardan bir tanesi de; platform, eğitim simülatörleri. Meteksan üretimi simülatörler içerisinde hiç şüphesiz en çok ilgi çeken sistem, komplike yapısı ile basına da bir hayli yansıyan Yara Savunma Eğitim Simülatörü.
Simülatörle ilgili Burak Bey’e yönelttiğimiz “Yara Savunma Eğitim Simülatörünün Türk Deniz Kuvvetleri ve Umman Deniz Kuvvetleri’ne teslimatının tamamlandığı duyurdunuz. Deniz Kuvvetleri tarafından yapılan geri dönüşler ne durumda? Kore Cumhuriyeti Deniz Kuvvetleri’ne yapılacak olan teslimatı ne zaman tamamlamayı planlıyorsunuz? Simülatörün ihracatı için başka hangi ülkeler ile temas halindesiniz?” sorusu ile daha geniş kapsamda bilgi almaya çalıştık.
Görüldüğü üzere bir hayli uzun olan ve farklı dallara ayrılan sorumuza Burak Bey’in verdiği yanıt şu şekilde oldu:
“Umman Deniz Kuvvetleri için tesis ettiğimiz Yara Savunma Eğitim Simülatörü şirketimizin ve aynı zamanda savunma sanayimizin Umman’a ilk ihracatı. Umman’da gerçekleştirdiğimiz müşteri memnuniyeti anketlerinde, hem Savunma Bakanlığından hem de Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’ndan çok olumlu geri bildirimler aldık. Burada müşteri memnuniyet anketine de ayrı bir parantez açmam gerekir. Bizim sektörde bu tarz uygulamalar genellikle mevcut değildir ve biz bu konuda örnek bir şirket olma yolunda ilerliyoruz.”
Umman’da, garanti süresi tamamlanan Yara Savunma Simülatörü için, uzun dönemli bir lojistik destek anlaşması imzalanması gündemimizde. Ayrıca, Türkiye’deki gibi, yangın simülatörü kısmının entegre edilmesi ile ilgili görüşmeleri de sürdürüyoruz.
Yurt içinde ise Yara Savunma ve Yangın Eğitim Simülatörleri projemizin kabulü sonrası 2017 yılı başında yine bir ilk uygulamada yer aldık ve söz konusu simülatörlerin işletme ve bakım faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin sorumluluğu üstlendik; bu Deniz Kuvvetlerimiz için bir ilk niteliği taşıyor. Kısa bir dönem içerisine 3000’e yakın personele yangın ve yara savunma eğitime verdik. Aldığımız geri bildirimler de çok olumlu, başarılı bir şekilde faaliyetlerimizi sürdürüyoruz.
Kore Cumhuriyeti Deniz Kuvvetleri için Yara Savunma Simülatörü’nün yapımı halen devam ediyor, 2018 yılı içerisinde teslimatı gerçekleştirilecek.
Özellikle Umman ile olan ticari ilişkilerimizin gelişmesi yönünde olumlu ve büyük bir adım atan Meteksan Savunma’nın ilerleyen dönemlerde Umman’a ve dünyanın diğer birçok yerine ihraç edeceği ürünler şüphesiz sektöre ilgi duyan herkes için merak konusu.
Biz de röportajımız esnasında bu merakı göz önünde bulundurarak Burak Bey’e “Halihazırda hangi ülkelere ihracat yapıyorsunuz ve 2018 yılı ihracat hedefleriniz nelerdir?” sorusunu yönelterek konuyla ilgili detay bilgiler elde etmeye çalıştık.
Sorumuza karşılık olarak aldığımız yanıt şu şekilde oldu:
– 2017 yılı içerisinde ilk olarak Kore Cumhuriyeti ile Yara Savunma Simülatörü, arkasından dost bir ülke ile Retinar PTR Çevre Gözetleme Radarı ve son olarak geliştirdiğimiz milli aviyonik sistemlerin bir uzakdoğu ülkesine ihracatını gerçekleştirdik.
“Yara Savunma Simülatörü için 2018 yılında yeni bir sözleşme imzalama hedefimiz var. Şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki Meteksan Savunma, Yara Savunma Simülatörü konusunda en fazla ülkede sözleşme imzalayan (Türkiye, Umman ve Kore Cumhuriyeti), bu alanda en güncel simülatörü geliştirmiş ve en yeni teknolojiyi kullanan bir dünya markası haline geldi.”
Dost bir ülkeye gerçekleştirdiğimiz Retinar PTR ihracatı bizim için ayrı bir anlam ve önem taşıyor. Henüz yurtiçinde TSK envanterine girmemiş bir ürünün yurtdışına satılması sektörümüzde çok fazla örneği olmayan bir durum. Retinar ürün ailesinin yurtdışında tanıtım faaliyetlerine devam ediyoruz, önümüzdeki 2 yıllık süreçte sözleşme imzalamayı hedeflediğimiz en az 2 ülke var.
OKIS Otomatik Kalkış ve İniş Sistemi, YAKAMOS Karinaya Monteli Sonar Sistemi, PELIKAN Güdümlü Mermi Simülatörü gibi yeni ürünlerimizin de 2018 yılı içerisinde yurtdışı tanıtım ve pazarlama faaliyetlerine başlamış bulunuyoruz.
Mühendis Adaylarına Tavsiyeler
Ülkemizin bulunduğu coğrafya ve politik gelişmeler neticesinde savunma sanayii sektörüne olan ilginin geçmiş dönemlere kıyasla önemli ölçüde arttığı gözle görülür bir gerçek. Buna ek olarak; sektöre devlet yatırımlarının da artmasıyla birlikte mühendis adaylarının birçoğu iş imkanlarının hayli arttığı bu alana yönelim eğilimi göstermeye başladı.
Savunmasanayi.org ekibi olarak amaç edindiğimiz ilkelerden birinin; “Sektöre ilgi duyan mühendis adayları ile sektörde hizmet veren firmalar arasında köprü olmak.” olduğunu dikkate alarak Burak Bey’e, “Sektörde çalışmak isteyen mühendis adayı arkadaşlardan beklentileriniz nelerdir? Stajyer yahut çalışan alımında hangi faktörleri göz önünde bulunduruyorsunuz?” sorusunu yönelttik.
Sorumuza istinaden verdiği yanıtta Burak Bey sektörde çalışmak isteyen mühendis adaylarına hitaben şu ifadeleri kullandı:
– Meteksan Savunma’nın kurum kültürü ve değerleriyle, davranış modeli örtüşen adayların istihdamı birinci önceliğimiz. Üniversitelerin son sınıflarında öğrenim görmekte olan başarılı öğrencileri de aday mühendis olarak istihdam ediyor ve mezun olduktan sonra beraber çalışmaya devam ediyoruz. Stajyer veya çalışan adaylarda aradığımız özelliklerden öncelikli olanları, iletişimi kuvvetli, takım çalışmasına yatkın, sorumluluk sahibi, sonuç odaklı, insiyatif alabilen, gelişime açık ve Meteksan Savunma’da çalışmaya hevesli olmaları.
Teknik bilgi birikimi savunma sektörü için önemli olmakla beraber sosyal anlamda kendini geliştirmiş, projelerde görevler almış, kulüp ve topluluklarda etkin rol alan arkadaşlarımız yetkinlik bazlı mülakat sürecimizde bir adım öne çıkıyor.
“Çalışanlarımızın büyük çoğunluğu mühendis, yaklaşık yarıya yakını yüksek lisans veya doktorasını tamamlamış veya hali hazırda devam ediyorlar. Biz çalışanlarımızın yüksek lisans ve doktora yapmalarını destekliyor, teşvik ediyoruz. Elektrik-elektronik, bilgisayar, makina, endüstri mühendisliği başta olmak üzere farklı mühendislik dallarından çalışanlarımız var. Ayrıca özellikle idari kadrolarda işletme, iktisat gibi mühendislik harici bölümlerden de çalışanlarımız elbette mevcut.”
Açıklamalarından da görüleceği üzere Meteksan Savunma, yeni mezun mühendislerin yetiştirilerek katma değer üretecek şekilde ülkemize kazandırılması noktasında deyim yerindeyse taşın altına elini sokmaya razı olmuş durumda.
