Türk Havacılık ve Uzay Sanayii TUSAŞ Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil, Milli Muharip Uçak MMU için çalışmaların devam ettiğini, Nisan ayında tasarım gözden geçirmenin tamamlanacağını, Eylül gibi de ilk sac kesiminin başlayacağını açıkladı.
Kotil, Orta Doğu Üniversiteliler Derneği ODTÜBİRDER’in internette yayınlanan Hasbihal Söyleşileri’ne katılarak, soruları cevaplandırdı.
“Eski Köye Yeni Adet Gerekiyor”
Japonya’nın İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaptığı atağı hatırlatan Kotil, eski Ortodoks metotların terk edilmesi, yeni metotlara açık olunması gerektiğinin altını çizdi.
Türkiye’nin de inovasyonla benzer bir atağı gerçekleştirebileceğini belirten Kotil, MMU’nun “eski köye yeni adet getirilerek” yapılacağını söyledi.
Kotil, şimdiye kadar sadece 3 ülkenin; ABD’nin F-22 ve F-35, Çin’in J-20 ve Rusya’nın PAK FA’yı geliştirdiğini belirtti, MMU ile Türkiye’nin 5. nesil savaş uçağı üreten 4. ülke olmayı hedeflediğini anlattı.
Türkiye’nin En Gelişmiş 2 Bilgisayarı MMU Projesinde
Projenin geldiği nokta hakkında da bilgi veren Kotil, 20 bin çekirdekli Türkiye’nin en gelişmiş 2 bilgisayarının bu projede kullanıldığını bildirdi.
Prof. Dr. Temel Kotil, “Biz PDR diyoruz, Premier Design Review (Ön Tasarım Gözden Geçirme), inşallah Milli Muharip’in Nisan’da geliyor. İlk partiyi kesmeye de Eylül gibi başlıyoruz.” dedi.
Kotil, MMU’nun 18 Mart 2023’de motorunu çalıştırarak hangardan çıkmasının, 2029’da da hizmete girmesinin planlandığını bildirdi.
Motorla ilgili bir soru üzerine de Kotil, motor üretmenin uçak üretmekten zor olduğunu belirtti, MMU’yu şimdilik F-16 motorları üzerinden geliştirecekleri bilgisini verdi.
3000’i TUSAŞ’tan Olmak Üzere 6000 Mühendis Çalışacak
Temel Kotil, TUSAŞ’ın her yıl 1000 mühendis işe aldığına da işaret etti.
MMU Projesindeki mühendis sayısı hakkında da bilgi veren Kotil, 3000 mühendisin TUSAŞ’ta 3000 mühendisin de dışarıda (ASELSAN vb.) görev alacağını kaydetti.
Kotil, “Asıl zorluk mühendis bulmak değil, böyle çok büyük projelerde, dünya projesi yapmada en büyük sorun yönetimsel sorun. Çok büyük teknoloji projelerinde, dünya projelerinde 10 bin mühendisi birbiriyle uyumlu çalıştırmak gerekiyor. Buna inovasyon gerekiyor.” dedi.
Kotil, MMU’nun en gelişmiş yazılım ve cihazlar kullanılarak, PLM denilen Ürün, Yaşam, Üretim Döngüsü (Product Lifecycle Management PLM) temel alınarak üretileceğini kaydetti, bunu da şöyle açıkladı:
“PLM öncesinde bilgisayar destekli çözüm vardı. Kişiler gidiyorlar, bilgisayarlarının başında oturuyorlar ve tasarım yapıyorlar. Biri kanadını, diğeri penceresini tasarlıyor vs. Bu eski adet. PLM’de ise bütün veri tek bir veri tabanı üzerinde. Dijital ikiz yapıyoruz. Herkes ağ üzerinden sisteme bağlanıyor. Yaptıkları, o network üzerinde çalışanlar tarafından görülüyor.”
Kotil, bu PLM sistemi konusunda şimdiden 40 mühendise eğitim verdiklerini belirtti.
İngiltere Hava Kuvvetleri Komutanı: MMU Türkiye’nin Projesi
MMU’nun Türkiye’nin projesi olduğunun altını çizen Kotil, “İngiltere Hava Kuvvetleri Komutanı geçenlerde bizi ziyaret etti. Çok değerli görüşmeler oldu. Kendisini gezdirdik, Milli Muharip’in bir mühendislik binası var. Oradan ayrılırken, siz bu binayla bu projeyi Türkiye’ye mal ettiniz.” dedi.
Gökbey’in Teslimatı Gelecek Yıl Başlıyor
Gökbey helikopteri ile ilgili de bilgi veren Kotil, cephe gerisi olarak 12 kişilik tasarlanan bu helikopterin 2022’de ilk teslimatının yapılacağını belirtti.
Kotil, “Kendi klasında Leonardo’nun yaptığı bir helikopter var. İnşallah biz onlardan çok satacağız.” diye konuştu.
“Çağ, Yenilikçi Girişimcilerin Çağı”
Konuşmasının birçok yerinde son bir kaç yılda dünyanın değiştiğini vurgulayan Kotil, “Artık yenilikçi teşebbüs, büyük şirketlerin yaptığını yapabiliyor” dedi.
Kotil, 2 yıl önce Berlin’de NATO Endüstri Fuarına gittiklerinde, dünya devlerinin büyük şirketlerin değil de 2-3 kişinin geliştirdiği inovasyonların peşinde koştuklarıyla ilgili tecrübesini de paylaştı.
İnovasyonlarla mühendis açığı, uçak tecrübesinin olmaması gibi zorlukların üstesinden gelebileceklerini kaydeden Kotil, kendilerinin de inovatif bu fikirlere açık olduklarını, hayata geçirdiklerini anlattı.
Kotil, Eğer bir ülke bilim, sanatta dünya değerine çıkmazsa söner, insanlar çalışmaya gelmez. Dünyanın dikkatini çekmeden dünya işi yapamazsınız.” ifadesini kullandı.
Dünya çapında olabilmek için o sektörde %2’nin arasında olmak gerektiğini belirten Kotil, doktora öğrencilerinin, master öğrencilerinin %2’sinin de kendilerinde olması gerektiğini belirtti.
Temel Kotil, gençlere “mouse ile bilgisayar kazmaları” ve çok çalışmaları tavsiyesinde de bulundu.
