TUSAŞ Motor Sanayi TEI, 2017 yılından buyana üzerinde çalıştığı Türkiye’nin ilk yerli ve milli helikopter motoru TS1400’ün prototipini, geliştirilmekte olan genel maksat helikopteri Gökbey’e entegrasyon için TUSAŞ’a teslim etti.
Dünya Mühendisler Gününe denk gelen teslim törenine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Savunma Sanayi Başkanı Prof.Dr.İsmal Demir, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank da katıldı.
Erdoğan: Havacılık Sanayimizde Yeni Döneme Giriyoruz
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, törene İstanbul’daki Vahdettin Köşkü’nden canlı bağlantı ile katıldı.
“Türkiye’yi havacılık başta olmak üzere, her türlü motor tasarımı ve üretimi alanında adres ülke yapma hedefimize adım adım yaklaşıyoruz.” dedi.
“Bu projeler ile savunma sanayinde yeni bir döneme giriyoruz” ifadesini kullandı.
Erdoğan, helikopter turboşaft motoruyla açılan yoldan diğer savunma sanayi araçlarının motorlarının tamamı yapılana kadar ilerlemeyi sürdüreceklerini de belirtti.
“Yapılacak yatırım ve kazanılacak kabiliyetlerle TEI kendi alanında bir rol model haline dönüşecektir.” diyen Erdoğan, TEI‘ın sektörün en önemli oyuncuları arasında yer almasını hedeflediklerini belirtti.
Akar: Karabağ’da “Tek Vatan Harekatı” Yerli ve Milli Silah Sistemlerinin de Yardımıyla Başarıldı
Mili Savunma Bakanı Hulusi Akar da, TS1400’ün teslimatının ardından “Gökbey helikopterinin seri üretimini dört gözle bekliyoruz” dedi.
Akar, TUSAŞ’ın Milli Muharip Uçak projesinde de büyük başarılar elde edeceğine inandığını kaydetti.
Yerli ve milli silahların TSK’ya özgüven kazandırdığını vurguladı.İkinci Karabağ Savaşını “Tek Vatan Harekatı” olarak adlandıran Akar, Azerbaycan ordusunun bu yerli ve milli silahların da yardımıyla Karabağ’ı 44 günde işgalden kurtardığını belirtti.
Demir: Sadece Motor Değil, Teknoloji Altyapılarını da Geliştirdik
Savunma Sanayi Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir de, motor üreten ülkeler arasında yer alarak, Türkiye’nin ihracat konusunda daha iddialı olacağının altını çizdi.
Demir, motor geliştirme teknolojisinin, beraberinde pekçok yetenek kazandıracağına da işaret etti.
“Motor geliştirme alt yapısının yanında benzer güç aralığındaki tüm havacılık motorlarının test edilebileceği test alt yapısı da ülkemize kazandırılacaktır. Motora ilişkin özgün tasarım yazılımları geliştirilecek ve malzeme veri tabanı oluşturulacaktır. Geniş bir teknik altyapı ile sürdürdüğümüz gaz türbini motor geliştirme projeleri ile diğer hava platformlarımızın motor platformlarına da yerli çözümler sağlanacaktır” dedi.
Akşit: Türkiye Artık Motor Teknolojisi Sorununu Aşmıştır
TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Faruk Akşit, TS1400 için çalışmalara 2017 yılında başladıklarını, ilk prototip çalışmasının 4 yıl içinde planlandığını, ancak kendilerinin bu planların da önüne geçerek ilk teslimatı gerçekleştirdiklerini söyledi.
Akşit motorun geliştirilme öyküsünü anlatırken de önce özel bir tasarım ekibi kurduklarını, bu ekibin toplam 34 tasarım yazılımı gerçekleştirdiğini belirterek, “Artık bizim de motor tasarım yazılımlarımız var” dedi.
Çok zor olan kompresör uygulamaları yaptıklarını, yanma odaları kurduklarını, %98 yanma verimi sağladıklarını açıkladı.
“2017’nin ekiminde dünyada 4000 firma arasında kendi motorumuzu kendimiz yapabilmek için en fazla sertifikasyon alan firma haline geldik” dedi.
Bu süreçte Türkiye’de ilk defa dövme teknolojisi, lazer cladding teknolojisi geliştirdiklerini, malzeme alaşımı bile yaptıklarını, Türkiye’nin ilk sertifikalı havacılık laboratuvarı kurduklarını kaydetti.
Akşit, sonuncusu TS1400 olmak üzere 7 yılda 10 milli, 1 de yerli motor geliştirdiklerini, 5 tanesinin seri imalata geçtiğini, teslimatlarının yapıldığını belirtti, “30 bin saatin üzerinde gökyüzünde uçmuş motorumuz var” dedi.
“2 tanesinin seri imalat pazarlıkları devam ediyor. Biri de bu Gökbey’in motoru. Aynı zamanda da TJ300 motorunun seri imalat pazarlıkları devam ediyor” bilgisini verdi.
“Türkiye artık motor teknoloji sorununu aşmış durumdadır. İnşallah bu motor ile Türkiye, Romanya Ukrayna sınıfından, Almanya İngiltere, Fransa ligine, yani havacılıkta şampiyonlar ligine çıkmıştır” dedi
Varank: Gaz Türbini Üretebilen 7 Ülkeden Biriyiz
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank da konuşmasına “Bugün Türkiye için tarihi bir güne şahitlik ediyoruz” diye başladı.
TS1400’ün sadece Gökbey’de değil, diğer platformlarda da kullanılabileceğini belirten Varank, TS700’ün geliştirilmesinde 700 kişilik bir ekibin 3 yıl boyunca gece gündüz çalıştığına dikkat çekti.
Varank, “Seri imalata geçildiğinde hem bir yurt dışı bağımlılıktan kurtulmuş, hem de yıllık yaklaşık 60 milyon dolarlık bir ileri teknoloji ithalatının önüne geçmiş olacağız. Bu sayede diğer hava araçlarımızda kullanılacak motorları da çok daha rahat bir şekilde geliştirme imkanını yakalayacağız” dedi ve Türkiye’nin gaz türbinli motor teknolojisine sahip dünyadaki 7 ülkeden biri haline geldiğine dikkat çekti.
Törende TEI’ın Ar-Ge Tasarım Merkezi binası da hizmete açıldı.
TS-1400 turboşaft motor ilk etap Gökbey helikopterinde, daha sonra Atak helikopterinde kullanılacak.
TEI TS-1400 motoru 1400 beygir güç üretimi ile Atak helikopterinde şu an kullanılan İngiliz-ABD üretimi motordan daha fazla güç üretiyor.
