Lockheed Martin F-35 Lightning II

F-35! Teknoloji adlı büyük ağacın en yeni ve en kaliteli meyvesi!

F-35, Amerika Birleşik Devleti’ne ait havacılık firması olan Lockheed Martin’e ait 5.nesil savaş uçağı projesidir. ABD Hava Kuvvetleri’nin 2400’e yakın edineceği bu teknoloji harikası uçağı bu yazımızda biraz inceleyelim.

Uçak kendinden önce üretilmiş savaş uçaklarının hataları ve eksi yönleri düşünülerek tasarlanmıştır. Örnek vermek gerekirse; dönemine damga vurmuş ve hala en tanınır/ünlü savaş uçaklarından biri olan F-16‘nın ekstra edindiği yükler onun hareket kabiliyetini kısıtlıyor. Ayrıca silah istasyonlarını işgal eden yakıt tankları, pod, jammer’lar onun vurucu gücünü önemli ölçüde zayıflatıyor. F-35 tüm bu sorunları tek bir mantık altında çözmüş. Hepsini gövde içine hapset!

Aşağıdaki görselde de gözüktüğü üzere tüm elektronik sistemler ve yakıt tankları gövde içinde tutularak uçağın tam donanımsal ve yüksük olması sağlanmış. Üstelik sadece bu sistemleri gövde içinde tutmuyor.Silahlarını da gövde içinde tutarak kendisine yönelen radar sinyalleri, herhangi bir füze/pod/yakıt tankı gibi bir cisme çarpmadığı ve uçağın yapısal/boyama özelliği sayesinde uçağa da çarpmadığı için radarlara görünmüyor. Yani kısaca radarlar onu kanatlarına bir yük almadığı takdirde göremiyor.(Çin bu tür uçakları görebilen bir radar geliştirdiğini iddia etti ancak onlar çok şey iddia ediyor ancak genele bakılacak olunursa iddialarının çoğu asılsız kalıyor.)

F-35’den ülkemiz 100 adet alacak. Alacağımız model F-35A, yani klasik iniş-kalkış yapan modeli. Bunun yanı sıra kısa kalkış dikey iniş yapabilen (STOVL adı verilen) F-35B modelinden 32 adet alım gündemde. TCG Anadolu için 16, TCG Trakya için 16 adet alım ile birlikte toplam 32 adet F-35B Türk Deniz Kuvvetleri’nin envanterinde olacak. TCG Anadolu’nun hizmete giriş tarihine kadar F-35B’lerin gelmesi planlanıyor.

F-35B’ nin çalışma prensibi

Güncel F-35 siparişlerimiz:
2014: 2 x F-35A (2018 teslim)
2015: 4 x F-35 (2019 teslim)
2016: 32 x F-35 (2021-2022 teslim) = Toplamda 38 adet F-35, 2022 yılına kadar envantere dahil edilecek.

Türk Hava Kuvvetleri’ninilk 5.nesil gücü F-35A Türk bayrağı ile

Hava kuvvetlerimize teslim edilecek 2 adet F-35A, test uçuşlarını başarı ile gerçekleştirdi. Bu uçaklar şu anda ABD’de pilot ve yer ekibimizin eğitimi için kullanılıyor. 2019 yılında eğitimlerin bitmesi ile birlikte Malatya’ya gelecek olan uçaklarımız ve personellerimiz eğitimlere artık yuvalarında, Anadolu’da devam edecek.

ABD’de eğitim gören personellerimizden ilk fotoğraf

Şu anda uçağı aktif olarak kullanan hava kuvvetleri: Amerikan, Hollanda, Birleşik Krallık ve İsrail’dir. Proje ülkeleri ise: ABD, Türkiye, Birleşik Krallık, İtalya, Hollanda,  Kanada, Avustralya, Norveç ve Danimarka.

İlk F-35’imiz Malatya 7.Ana Jet Üs Komutanlığı’na konuşlu olacak.Ayrıca Türkiye 2018’den başlayarak Avrupa bölgesinde F-35’lerin ağır motor bakımları yapacak.Bu iş savunma sanayimize ve ekonomimize ciddi derecede bilgi birikimi ve kazanç getirecek.

F-35B’nin kalkış esnasında çekilmiş fotoğrafı

F-35’in sorunlarla dolu hikayesi

Uçağın bu kadar teknolojik olması onun sorunlarının da artmasına neden oluyor. Proje başlatılırken ki tahmini maliyet miktarı çoktan aşıldı, katlanarak büyüyor. Ayrıca projeye dahil 9 ülke kendilerine açıklanan teslimat tarihlerinde gecikmeler yaşıyorlar. Bunun en temel nedeni sürekli çıkan sorunlar. Bu sorunlar uçağı her defasında hangara tekrar sokuyor ve çözülmeden çıkartılmasına izin vermiyor.

Geçtiğimiz yıl uçağın it dalaşların da kullanacağı makineli topunun yazılımsal bir desteği olmadığı ortaya çıkmıştı. Firma bu sorunu çözdüğünü duyurdu ancak bu seferde ”eject” yani fırlatma koltuğunda bir problem çıktı. Koltuğu üreten firma değiştirildi ve yeniden testler başladı. Koltuk sorunu çözüldü derken bu sefer kask sorunu çıktı. Kaskın fırlatma esnasında pilotun boynunda ciddi hasarlar yaratacağı hatta fırlatma esnasında pilotun boynunu kırabileceği ortaya çıktı. Bunun üzerine kask yeniden tasarlandı ve yeni modelde kasklar üretilmeye başlandı.

F-35′ in motoru F-135

Peki özellikle Türkiye’de oluşan ”F-35 kötüdür” söylentisinin ana nedeni nedir?
Tabi ki en ufak bir sorunu gözümüzde büyütmemiz ve hiç çözülmeyecekmiş gibi bakmamız. Her projede hata olabilir. Her projede sorun yaşanabilir .Bu gayet doğal ve normaldir. Ancak bu kadar sorun art arda çıkınca ve bu sorunları yaşan firma yıllardır uçak üretip tasarlayan koskoca Lockheed Martin olunca halkın kafasında ister istemez projeye güvensizlik oluştu. Bu güvensizlikler,  sorunlarla doğru orantılı olarak arttı. Ancak şunu söylemeliyiz ki F-35, tarihinin en donanımsal ve teknolojik uçaklarından biridir. Bu uçak türünde daha önce hiçbir uçak hava kuvvetlerimize dahil olmamıştır. Bu uçak sayesinde hava kuvvetlerimiz çok ama çok önemli bir güce ulaşacak, gizli operasyonlarını daha rahat yapabilecek, ve nokta vuruşlarını daha rahat yapabilecektir.

F-35 uçaklarının bir diğer özelliği de sürü tipi İHA’ları kontrol edebilmeleri ve çoban köpeği görevi yapmaları.

Sürü tipi iha nedir?

STM Genel Müdür Yarımcısı Ömer Korkut’un açıklamalarından sürü tipi iha hakkında şu bilgileri edinebiliriz: (kendisinin açıklamaları şu şekilde) ”STM, insansız hava araçları İHA ve drone’lar için otonom sistem geliştirdi. Bu sistemle İHA, kendisine yüklenen görevleri yerden insan kontrolü olmadan da yapabilecek” Yani İHA’lara bir anlamda akıl eklendi.Açıklaması şu şekilde devam ediyor: ”Akıllı İHA, acil durumlarda nasıl davranacağını da karar verecek. Akıllı İHA konvoy gözetim, tehdit belirleme ve güvenlik görevlerini helikopterlerden devralacak” Bu yazılım sayesinde sürü tipi ihalar gelecek.Kendisi daha sonra şöyle söyledi: ”Bu proje hayata geçtiğinde örneğin 3’lü İHA kolu havalanacak. Bunlardan biri lider olup koordinasyonu üstlenip diğerlerine görev verebilecek.” Sürü tipi İHA sistemleri mevcut hava savunma sistemlerinin sonu olacak. İşte F-35 bu sürü tipi ihaları havada yönlendirebilecek ve mevcut görevlerini değiştirip farklı görevler atayıp onlar o görevle uğraşırken kendisi de başka görevlerle uğraşabilecek.Böyle bir teknoloji hava gücünün mutlak olarak kazanılmasını sağlar.
Ayrıca F-35 füzelere de çobanlık yapacak.Gökyüzünde seyir eden SOM-J seyir füzemizi yeniden koordine edebilecek veya herhangi bir füzeye yeniden yön belirleyebilecek.

Silah Sistemleri:

-Füzeler:

+Havadan Havaya Füze:
AIM-120 AMRAAM
AIM-9 Sidewinder
IRIS-T MBDA Meteor

+Havadan karaya füzeler:
AGM-88 HARM
AGM-158 JASSM
Brimstone
Lockheed Martin JAGM
Storm Shadow
SOM-J

-Anti-gemi füzesi:
Naval Strike Missile JSM
Long Range Anti-Ship Missile (LRASM)

-Bombalar:

MK-84, MK-83, MK-82 Genel maksat bombaları
CBU-100 küme bombası
Paveway serisi lazer güdümlü bombalar
GBU-39 SDB küçük çap bombalar
JDAM serisi
B-61 Nükleer bomba
AGM-154 JSOW

F-35A mini infografik